

Nawiasem Pisząc
Tragikomedia z dwoma głównymi aktorami
Nawet nie wiem, jak inaczej mam rozpocząć ten post, jeśli nie od zdania: „Dzieje się, nie?”. Ewentualnie: „Tośmy sobie wybrali”. Jednak, żeby przejść do wydarzeń wczorajszych, trzeba się odpowiednio wcześnie cofnąć.
Początek przedstawienia
I to tak dużo wcześniej, bo afera gruntowa miała miejsce w 2007 roku i doprowadziła do rozpadu ówczesnego rządu (to były pamiętne, choć krótkotrwałe rządy PiS, LPR i Samoobrony; jeżeli nie pamiętacie, to w tamtych czasach Roman Giertych był ultraprawicowym kozakiem). W wyniku tego skandalu ówczesny premier, Jarosław Kaczyński, zdymisjonował Andrzeja Leppera, który pełnił wówczas funkcję wicepremiera i ministra rolnictwa – w wyniku zresztą tej decyzji mieliśmy wtedy przedwczesne wybory parlamentarne. Do tej pory wszystko jest jasne, ale teraz zaczynają się różne nieścisłości, a wręcz machloje i kombinacje. Według tego, co opisują media, dwóch dżentelmenów miało w tamtym czasie chwalić się, że są w stanie odrolnić każdą działkę, ale – rzecz jasna – za swoje usługi pobierali sowitą opłatę. Nie spodobało się to jednak CBA, którzy zdecydowali się zastosować pewną prowokację. Wobec powyższego dwóch podstawionych agentów, którzy występowali wtedy jako szwajcarscy przedsiębiorcy, dogadali się z dwójką mężczyzn, że oni im zapłacą, a tamci im odrolnią. Oczywiście, jak to w polskiej rzeczywistości bywa, nie wszystko poszło tak, jak powinno pójść, ponieważ wspomnianych dwóch panów miało odpowiednio wcześnie otrzymać przeciek o prowokacji. Z tego też powodu odwołano szefa MSWiA, Janusza Kaczmarka. Już się zaczyna człowiek trochę gubić, prawda? Ale to nie wszystko, bo CBA miało odkryć, że część łapówki miała trafić w ręce Andrzeja Leppera, Janusza Maksymiuka i jeszcze jednej osoby. Podstawieni agenci przekazali więc tzw. „kontrolowaną łapówkę” za wspomniane odrolnienie i rzekomo incydent ten dokonał się to w ówczesnym Ministerstwie Rolnictwa. A co mieli do tego Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik? Pierwszy był szefem CBA, drugi jego zastępcą i mieli oni wówczas przekroczyć swoje uprawnienia.
Niewiarygodne ułaskawienie
Skoro już przypomnieliśmy sobie zamierzchłe czasy sprzed siedemnastu lat, możemy przejść do tych troszkę aktualniejszych. Kamiński i Wąsik zostali skazani na trzy lata pozbawienia wolności w marcu 2015 roku, ale jeszcze przed prawomocnym wyrokiem ułaskawił ich Andrzej Duda. I tu zaczyna się pierwsza kontrowersja. PiS zarzuca Platformie, że oto za ich rządów mamy pierwszych więźniów politycznych w „wolnej Polsce” (to sformułowanie kojarzy mi się z często używanym przez Tomasza Wiejskiego zdaniem – ewentualnie sparafrazowanym przez innych – że „w wolnej Polsce będziesz siedział” i między innymi dlatego dałam to w cudzysłów), z drugiej strony Platforma obstaje przy stwierdzeniu, że prezydent RP chroni swoich, nawet jeśli łamali prawo. Nie jestem w stanie ustalić, kto ma rację, a kto kłamie, nie mam dostępu do akt sprawy, nie mam takiej wiedzy, która uprawniałaby mnie do ferowania wyroków, więc muszę podkreślić, że nie wiem, po czyjej stronie leży prawda. Kolejna sprawa to właśnie to ułaskawienie. Czy prezydent mógł to zrobić, czy jednak nie. Kontrowersje dotyczą tego, czy Andrzej Duda mógł ich ułaskawić przed prawomocnym wyrokiem, czy nie. To jest kolejnym sporem pomiędzy Platformą, a Prawem i Sprawiedliwością. Inna sprawa, że pretekstem do sporu między tymi partiami może być już absolutnie wszystko. Niby w wielu sprawach głosują podobnie (co ciekawe są to kwestie, które mają jak najbardziej udupić Polaków, ale to tylko moja subiektywna opinia), ale przy każdej, absolutnie każdej, dupereli się nie zgadzają. Byłabym w stanie nawet napisać, ze przynajmniej w kwestii COVID-a byli w miarę zgodni, gdyby nie to, że lewa strona nie była ukontentowana działaniami PiS-u, bo domagała się ona zaostrzenia przepisów i obowiązkowych szczepionek, czego ówczesny rząd, dzięki Bogu, nie wprowadził. Nieważne, w każdym razie, kłócą się prawie o wszystko.
Brak jednoznacznego zapisu
Słuchajcie, sprawdziłam to sobie. I naprawdę, nie widzę żadnego zapisu, według którego prezydent musiał czekać do uprawomocnienia się wyroku. Albo jestem głupia, albo ślepa, albo jedno i drugie (możecie mi to wypomnieć, chociaż prosiłabym o jako taką kulturę), bo jak Boga kocham, nie widzę artykułu, według którego prezydent nie miałby prawa ułaskawić kogoś przed uprawomocnieniem się wyroku. I ja naprawdę nie rozumiem, w jaki sposób odczytywać ten konkretny argument nowego rządu, żeby coś, czego nie ma ma w zapisach, stało się nagle obowiązującym, wiążącym i ściśle przestrzeganym źródłem prawnym. Ale ja jestem prawnym laikiem – wiem, czego nie robić, a co robić, żeby nie nikomu nie podpaść, jak zapewne większość ludzi – i tego przestrzegam. Kieruję się tutaj również własnym kodeksem moralnym. Ale już szczegóły poszczególnych zapisów są dla mnie nieznane, niepewne i w żadnym wypadku nie mogę na nich opierać swojej wypowiedzi. Dlatego zostawmy to ekspertom. Profesor Waltoś stwierdził jednoznacznie, że według obowiązującej nas Konstytucji prezydent miał prawo zrobić, to co zrobił, więc ułaskawienie było prawomocne, jakkolwiek byśmy na słuszność tej decyzji nie patrzyli. Powołuję się akurat na Waltosia nie przez przypadek, a są ku temu dwa powody. Po pierwsze, nazwisko Waltosia kojarzyłam jako autorytet w świetle prawa, ponieważ wielokrotnie się na niego powoływano w różnych publikacjach, sprawozdaniach czy choćby zwykłych artykułach, a studenci prawa uczyli się z jego podręczników. Po drugie, przytaczają je bardzo często przedstawiciele PiS-u, bo Waltoś tak powiedział, więc tak jest. Odniosła się jednak do tego kandydatka na posła z list Konfederacji, Ewa Zajączkowska-Hernik, która w programie w Super-Ekspressu, przyznała rację, że interpretacja Waltosia wskazuje na to, że Duda mógł ułaskawić tych dwóch posłów, ale… No i właśnie to „ale” jest zasadnicze, bo posłowie PiS-u jakby o nim zapominali. Rzecznik prasowa Konfederacji wyraźnie jednak podkreśla, że Waltoś w swoim podręczniku powoływał się również na Konstytucję Marcową z 1921 roku i Konstytucję Kwietniową z 1935 roku, w których takie ułaskawienie nie było w ogóle dopuszczalne, ponieważ byłaby to zbyt duża ingerencja w system sprawiedliwości, praworządności itd., itp. I, według niej, profesor Waltoś wyraźnie podkreślał, że w jego opinii tamten zapis był słuszniejszy. Obowiązuje nas jednak ta aktualna Konstytucja z 97 roku i wedle niej ułaskawienie prezydenta było prawomocne. Tutaj, znowu, możemy się sprzeczać – było słuszne, nie było? Wydaje mi się jednak (podkreślam, okiem, interesującego się polityką, społeczeństwem itd., laika), że obowiązują nas – niestety, albo stety – te najnowsze zapisy z aktualnej Konstytucji naszego państwa. A w związku z powyższym ułaskawienie Andrzeja Dudy było zgodne z prawem i teraz nikt nie powinien podnieść ręki na Kamińskiego i Wąsika, o ile oczywiście później nie zrobiliby nic niezgodnego z prawem. A to, że nasza Konstytucja jest dziurawa jak ser szwajcarski, więc pewnie należałoby ją zmienić, to inna sprawa. Ale też nie widzę ludzi na tyle kompetentnych, żeby ją poprawić. A gdyby się ktoś taki trafił, to potem i tak trzeba zdobyć odpowiednią większość w Parlamencie, co w naszej obecnej sytuacji jest niemożliwe.
Narastający konflikt
Nowy rząd jednak się upierał, PiS się nie zgadzał; ten łamie Konstytucję, ale tamten trochę też, więc doczekaliśmy się sytuacji, w której dwóch oskarżonych posłów ukrywało się w Pałacu Prezydenckim. Trochę słabo to wygląda, przyznacie chyba wszyscy, bo ktoś powie, że należałoby to przyjąć z godnością, ale już ktoś inny będzie argumentował, że nic innego im nie zostało. W tym momencie wypadałoby wyjaśnić, co się wczoraj wydarzyło. Wydarzyło się to, że funkcjonariusze policji wpadli do Pałacu Prezydenckiego, bez żadnych nakazów, pism, odznak, dzięki którym można by było spisać ich tożsamość. Wpadli i wytargali dwóch, wspominanych wielokrotnie w tym tekście, posłów. I tu pojawiają się kolejne kwestie, no bo… czy policja mogła tak sobie, bez żadnych nakazów, wtargnąć się do Pałacu Prezydenckiego, żeby aresztować dwóch facetów, którzy mogli być winni, ale mogli być też więźniami politycznymi? Ja, podkreślę kolejny raz, nie czuję się kompetentna, żeby to oceniać, ale – jeśli mogę wtrącić jedno słowo ignoranta – coś mi w tym ułaskawieniu jednak śmierdzi, delikatnie mówiąc. Mimo wszystko, chyba jest tu coś trochę nie halo. Bo nie wydaje mi się, żeby można było wejść tam z buta, bez żadnych nakazów, i wyprowadzić stamtąd dwóch gości, tym bardziej, że – tak sobie myślę – ułaskawienie było jednak, mimo wszystko, prawomocne. Wyobraźcie sobie teraz, że policja wbija Wam się do mieszkania, bez nakazu aresztowania, i wywleka Wam członka rodziny, bo coś tam kiedyś zrobił nie tak. Albo przeszukuje Wam chałupę bez odpowiedniego nakazu. Niefajnie, prawda? A tymczasem dokładnie to się działo, według słów pani Grażyny Ignaczak-Bandych, która jest szefem Kancelarii Prezydenta. I tu się pojawiają kolejne wątpliwości. Jak widać, niepewności jest pełno, a jedna i druga partia rzuca między sobą tą Konstytucją, niczym szmacianą piłką. Tak jak w tej grze, którą bawiliśmy się w podstawówce, a nazywała się ona „dwa ognie”. Zostałeś trafiony, to lecisz. Tyle tylko, że Konstytucja nie jest odbijaniem szmacianej piłeczki. Jest Konstytucją. Obojętnie jak nielogiczna by nie była.
Zaplanowana akcja?
Ale są następne niejasności, ponieważ Andrzej Duda miał wtedy zaplanowane spotkanie ze Svietłaną Cichonauską, białoruską opozycjonistką, które miało miejsce w Belwederze. I nie było ono żadną tajemnicą. Wniosek z tego jest prosty: prezydenta nie było wtedy w PP, a policjanci, pod jego nieobecność, weszli, zabrali dwóch panów i wyszli. I tutaj się pojawiają kolejne wątpliwości, bo jednak prezydent, jakby na to nie patrzeć, jest głową państwa – zwykłemu Kowalskiemu nie można tak wjechać na chatę, a prezydentowi można? A potem było tylko lepiej. Ponieważ Duda, kiedy dowiedział się, co się dzieje, zamierzał udać się do Pałacu, ale… nie mógł. Po wyjazd zagrodził mu autobus miejski, którzy podobno rozklekotał się przy wyjeździe, więc nie mógł ruszyć ani w tę, ani we w tę. Oczywiście, zupełnym przypadkiem rozkraczył się w tym konkretnym miejscu, w tym konkretnym dniu i o tej konkretnej godzinie. OK, może i tak było, (ja akurat nie wierzę w aż takie przypadki), ale w takim razie, dlaczego nie wpuszczano później przedstawicieli PiS-u w ramach interwencji poselskiej i blokowano im wejście do aresztu? Chyba już wszyscy mamy podobne wątpliwości. Jedni wierzą w przypadki, inni nie, ale żeby akurat tego dnia, o tej godzinie i w tej konkretnej sytuacji wszystko się spięło. Ciężko uwierzyć, prawda?
Ale, mimo wszystko, nie byłabym sobą, gdybym nie wspomniała o jednej – drobnej, ale według mnie istotnej – sprawie. Otóż, oglądając relację w TV Republice, zwróciłam uwagę na transparent jednego z uczestników manifestacji, na którym panowie Kamiński i Wąsik zestawieni byli z… błogosławionym ks. Jerzym Popiełuszko. Wyglądało to tak, jakby zestawiono w jednym szeregu dwóch wspomnianych posłów z naszym polskim bohaterem i męczennikiem za czasów komuny. Przepraszam bardzo, ale wypadałoby tu zachować pewne proporcje – ci dwaj panowie nie zostali jednak napadnięci, związani, dotkliwie pobici i wyrzuceni do rzeki. Oni zostali prawomocnie skazani i ułaskawieni. Co do słuszności ich winy – jak wspominałam, zostawmy to sądom (fajnie, jakby były niezależne), ja nie mam kompetencji, żeby wyrokować, ale umówmy się, że nie jest to porównywalne z gehenną ks. Popiełuszki. Tutaj nie sposób postawić znaku równości. Nie da się, z jakiegokolwiek punktu widzenia byśmy nie patrzyli. Nie przesadzajmy w tej obronie Konstytucji. I jeszcze – a propos TV Republiki – obserwuję ich od bardzo dawna. I o ile kiedyś była to telewizja przedstawiająca wartości prawicowe i konserwatywne, o tyle ostatnimi laty stała się jednak, niedocenianą i niedofinansowaną przez poprzednią władzę, ale jednak tubą propagandową PiS. Widzę tę różnicę, dlatego chciałam na sam koniec wspomnieć, że nie stałam się nagle ślepym odbiorcą tej stacji. Podkreślam to, ponieważ w ostatnich postach ich broniłam, ale chciałabym, żeby była jasność. Dostrzegam, to co się dzieje i jaki przekaz płynie z tej telewizji. Tak tylko gwoli wyjaśnienia.
M.
fot.: nieoceniony Cezary Krysztopa
Wesprzeć nas można poprzez Patronite
Nawiasem Pisząc
Niewygodna śmierć

Piszę w tej sprawie trochę później, ponieważ po pierwsze czasu mam teraz naprawdę mało; po drugie chciałam podejść tematu na spokojnie, bez zbędnych emocji. Emocje opadły, ale jednak pierwsze wnioski pozostały takie same. Chodzi, rzecz jasna, o śmierć Barbary Skrzypek, która nastąpiła niedługo po tym, jak była przesłuchiwana przez kilka godzin w sprawie tzw. „dwóch wież”. Afera, której nie było, ale KO (a przede wszystkim mecenas Roman Giertych) chciałaby, żeby była. I próbują to rozgrzebywać, byle w końcu ten wredny PiS posadzić. A najlepiej samego Jarosława Kaczyńskiego.
Siła złego na jednego
Nie będę tutaj osądzała, czy faktycznie śmierć Pani Barbary nastąpiła wskutek przesłuchania, bo nie ma na to żadnych dowodów, a prokuratura, jak to przystało w demokratycznym i uśmiechniętym państwie, ostrzegła wszystkich, że jeśli ktokolwiek spróbuje łączyć obie te sprawy, może spodziewać się pozwu – a sprawę rozpatrzy, rzecz jasna, niezależny sędzia. Nie da się jednak ukryć, że to skojarzenie samo się nasuwa (zwłaszcza że wiadomo już, że Pani Barbara zmarła z powodu rozległego zawału serca) i obojętnie jak mocno i rytmicznie pani prokurator Ewa Wrzosek tupałaby nóżką i groziła pozwami, ludzie w dalszym ciągu będą kojarzyć jedno z drugim. A dlaczego? O to już się całe KO, Donald Tusk i Ewa Wrzosek postarali osobiście. Po pierwsze – Pani Skrzypek odmówiono obecności adwokata, w związku z czym była ona przesłuchiwana przez trzech prokuratorów w sprawie, o której nie wiadomo, czy wiedziała cokolwiek. Można się więc domyślać, jak ono wyglądało, ale w skrócie mieliśmy prawdopodobnie do czynienia z sytuacją „trzech na jednego”. Po drugie – przesłuchanie trwało ładnych kilka godzin. Po trzecie wreszcie – Ewa Wrzosek jest chyba ostatnią osobą, która powinna badać tę sprawę. Jest osobą ściśle związaną z KO oraz nienawidzącą PiS. Nie wiem, jakim cudem ktoś wpadł na pomysł, że ta kobieta będzie całkowicie bezstronna i niezależna w śledztwie, które bezpośrednio dotyczy PiS-u? Podejrzewam, że na taki pomysł akurat nikt nie wpadł, bliższa jestem przekonaniu, że Tusk celowo wysyła takich ludzi do osądzania złych i niedobrych pisiorów. Robili to od kiedy tylko odzyskali władzę i robią to dalej. Bez żadnych hamulców. Wszak „zemsta najlepiej smakuje na zimno”, jak to raczyła śmieszkować na Twixie pani Wrzosek. Gdyby do tego śledztwa powołano całkowicie bezstronnego prawnika, po którym nie widać od razu, że optuje za jedną albo drugą partią, Jarosław Kaczyński nie miałby żadnej amunicji w ręku. Mógłby sobie pokrzyczeć (i pewnie by krzyczał), argumenty miałby jednak marne. Teraz dostał amunicję do ręki – i naprawdę nie rozumiem oburzenia, że z niej korzysta.
Niemiłe skojarzenia
Pani Barbarze nie pozwolono na obecność adwokata i była przesłuchiwana przez kilka godzin przez całkowicie upolitycznionych prokuratorów, o których napisanie, że wspierają KO, to użycie eufemizmu. Ja rozumiem, że ktoś wspiera jedną albo drugą partię, ale tutaj nadużycia aż biją po oczach. Przynajmniej powinny. To jest kolejny przykład na to, że Tusk posługuje się ludźmi nie tyle kompetentnymi, ile zwyczajnie nienawidzącymi PiS. To jest najważniejsza cecha, a resztę się już jakoś dopasuje. Później pani prokurator była łaskawa stwierdzić, że „łączenie śmierci świadka z faktem jego przesłuchania i podnoszenie bezpośredniego związku pomiędzy tymi zdarzeniami skutkować będzie wystąpieniem przez Prokuraturę Okręgową na drogę cywilnoprawną celem ochrony dobrego imienia instytucji i referenta sprawy”, a następnie poinformowała, że przesłuchanie Pani Barbary nie miało żadnego związku z jej śmiercią na pierdylion procent. Wiedzieli o tym jeszcze przed sekcją zwłok (która wykazała, jak przypominam, że przyczyną śmierci był rozległy zawał serca). Oni już wiedzą i koniec tematu. Wybaczcie, ale mnie to bardzo przypomina czasy PRL-u. Grzegorz Przemyk się narąbał i hałasował na ulicy, a dlaczego z przesłuchania wyjechał pobity, a dwa dni później zmarł, to już nie wiadomo i proszę nie zawracać prokuraturze głowy. Stanisław Pyjas też sam się ze schodów rzucił i zabił, a Emil Barchański wziął i się utopił, mimo że od dziecka bał się wody. Wtedy polskie państwo nie wszczynało bezsensownych śledztw i teraz również, prawda? Coś się stało, potem udajemy, że się nie stało i próbujemy to przykryć, a jak nie wychodzi, to straszymy pozwami. Zapachniało mi teraz demokracją, aż muszę wstać i okno zamknąć. A jakby jeszcze przypomnieć słowa Wrzosek z 2024: „Żyjemy w czasach powojennych, gdzie po lasach grasują bandy a państwo jest zagrożone”. Też Wam się to kojarzy absolutnie nie tak, jak powinno? Kto tworzył kilkadziesiąt lat temu bandy, a kto stał na straży państwa polskiego? No właśnie…
Kto tańczy na czyjej trumnie?
Najbardziej, w tej tragicznej sytuacji, śmieszy mnie fakt, że całe KO nawołuje, że „ciszej nad tą trumną” i „nie róbmy polityki na trupach”. I wręcz oskarżają Kaczyńskiego jak może być takim zimnym sukinkotem, że takie rzeczy wykorzystuje. Kompletnie ignorując fakt, że gdyby działali zgodnie z prawem, to prezes PiS nie miałby czego wykorzystywać. I że w końcu mleko musiało się wylać, bo oni od początku swoich rządów z prawem nie za bardzo mieli po drodze. Szkoda, że w takich okolicznościach. Naprawdę nie wiem, czy jest partia, która byłaby bardziej niewiarygodna w tego typu sugestiach, niż KO i cała lewica. Tak dla przypomnienia – PiS nie wykorzystał do swoich politycznych gierek ani mężczyzny, który podpalił się przed Kancelarią Premiera, protestując przeciwko polityce Donalda Tuska, ani zabójstwem Marka Rosiaka, który został zastrzelony przez przeciwnika PiS-u pół roku po katastrofie smoleńskiej. Na grobach ofiar katastrofy smoleńskiej potańczyły sobie akurat obie partie, bo taki Janusz Palikot wykorzystał tę tragedię, żeby budować swoją popularność. Dlatego nie w porządku jest zrzucanie całej winy na PiS, który jest bardzo prorosyjski, dlatego oskarżał m.in. Rosję o zamach. To tak tylko dla przypomnienia, przejdźmy do ostatnich kilku lat. Najpierw był Piotr S., który podpalił się na Placu Defilad, a później niestety zmarł. Niech mi ktoś powie, że KO nie wykorzystywała tej śmierci dla swoich własnych korzyści politycznych… Politycy KO tańczyli sobie na jego trumnie aż do następnej tragedii, czyli śmierci Pawła Adamowicza. Wtedy to się dopiero działo… Winnymi całej śmierci okazało się Prawo i Sprawiedliwość oraz TVP, nie sam sprawca. Przyczyną zamachu natomiast był fakt, że PiS i TVP podnosili sprawę ileś tam mieszkań państwa Adamowicz. I już pal sześć, że Adamowicz skonfliktował się wcześniej z KO, kandydował jako polityk niezależny i konkurował m.in. z Jarosławem Wałęsą, który był kandydatem KO na fotel prezydenta Gdańska. I mniej więcej w tym samym czasie zaczęły się ataki Wybiórczej czy TVN-u na Adamowicza – i trwało to długo po tym, jak po raz kolejny został wybrany na prezydenta. Ale wtedy też nikt nie grał śmiercią prezydenta Gdańska. Najmniej oczywiście jego żona, która pięknie zjechała slalomem na jego trumnie wprost do Europarlamentu. Na koniec możemy dorzucić kilka kobiet, które zmarły podczas ciąży, i mamy komplet. Chociaż, jeśli chodzi o ten ostatni przykład, to bardziej lewica i proaborcjonistki z mediów społecznościowych, ale KO też lubiła sobie na ten temat pokrzyczeć.
M.
P.S.: Okazało się, że nagrań z przesłuchania Pani Barbary nie ma, a protokuł był spisywany chyba na kolanie, bo nic się nie zgadzało. Niestety, ze względu na to, że adwokat Pani Skrzypek nie został dopuszczony, mamy tylko zeznania jednej ze stron. Bardzo wygodnie, tylko pamiętajcie, żeby tego absolutnie nie łączyć.
Nawiasem Pisząc
HBO zrobi to lepiej!

Uśmiechnięty koleś na zdjęciu to Paapa Essiedu i jest brytyjskim aktorem. I w sumie nic złego mi nie zrobił, do butów mi nie nasrał (ani nie nasikał, co w przypadku mojego Pirata nie jest już takie pewne, ale mimo wszystko wciąż go lubię). Nie pasuje mi jedynie rola, którą otrzymał – ciągle nie mogę się doczytać, czy to już oficjalna informacja, ale media rozpisują się, że to jest już praktycznie finalizacja umowy. A dlaczego mi nie pasuje? Bo ma zagrać Severusa Snape’a – człowieka o ziemistej cerze, dużym, haczykowatym nosie i długimi, tłustymi włosami. Oczywiście, mowa tu o serialu o Harrym Potterze tworzonym przez HBO. Ponieważ to właśnie HBO będzie odpowiedzialna za wspomniany serial, który – rzekomo – miał być super wierny oryginałowi. Nigdy nie zrozumiem, dlaczego ludzie uparli się uczyć na własnych błędach, a nie na cudzych, bo jestem pewna, że HBO doskonale wiedziało o ostatnich porażkach Disneya, ale mimo wszystko postanowili spróbować po swojemu. I – oczywiście – oczekują innego zakończenia, bo oni to zrobią lepiej, wiadomo.
Inkluzywna zmiana w wyglądzie kluczowej postaci
Cóż, postać Severusa Snape’a ma olbrzymie znaczenie dla całego uniwersum HP. To był facet, który miał bezpośredni wpływ na losy Harry’ego, ale również na jego wykształcenie i późniejsze decyzje. Ogólnie cała saga o Harrym potoczyłaby się pewnie zupełnie inaczej, gdyby nie on. Podkreślam – facet o ziemistej cerze, dużym, haczykowatym nosie i czarnych, długich, przetłuszczających się włosach. W jego role fenomenalnie wcielił się ś.p. Alan Rickman i chyba wszyscy spodziewali się, że wybór aktora, który aż tak chwyci serca fanów całej sagi, będzie baaaaaardzo trudny. Dlatego podejrzewam, że twórcy serialu o HP poszli na łatwiznę i wcisnęli tę inkluzywność akurat w tę postać. Niestety dla nich – jest ona jedną z najbardziej kluczowych. Pana Essiedu kompletnie nie kojarzę (na „Filmwebie” szybko sprawdziłam, czy widziałam jakieś filmy z jego udziałem – owszem, widziałam, ale kompletnie faceta nie pamiętam – i możliwe, że wcale nie dlatego, że był taki sztywny i grać nie umiał, bardzo możliwe, że były to po prostu mniejsze role), więc nie chcę oceniać jego aktorskich umiejętności, ale… nie pasuje do tej roli. Zwyczajnie. Bo do tej pory aktor musiał, poza odgrywaniem danej postaci, jeszcze być do niej podobny, a tej kwestii już Essedu nie przeskoczy, obojętnie jakby się starał. Teraz już nie musi – dlatego zastanawiam się, czy nie powinniśmy ogólnie charakteryzacji wyrzucić w diabły, bo na cholerę Frodo miał być niski i mieć owłosione nogi, skoro Elijah Wood tak dobrze odegrał tę postać?
To tylko wygląd!
Przede wszystkim – wygląd Severusa Snape’a ma ogromne znaczenie w uniwersum HP. I pojawiła się teza, bardzo żywa wśród fanów tego uniwersum, że wygląd Snape’a był zwyczajnie konsekwencją jego wcześniejszych decyzji, z którymi później nie umiał się pogodzić i miał z tego powodu olbrzymie wyrzuty sumienia. Ponieważ – i tutaj od razu napiszę wielkie „ALERT”, bo będę spoilerowała – doprowadził do śmierci kobiety, którą kochał, a która była matką Harry’ego. To było zresztą świetnie napisane w książce, ponieważ Snape samego chłopaka nienawidzi z powodu jego fizycznego i charakterologicznego podobieństwa do swojego ojca (a jego Snape szczerze nienawidził), ale jednocześnie wie, że musi się o jego życie troszczyć. Z powodu tych wyrzutów sumienia zwierzał się potem Dumbledore’owi; z tego samego powodu zdecydował się potem pracować dla niego i zostać podwójnym szpiegiem. A co ma wygląd do charakteru czy decyzji podejmowanych przez samą tę postać? Wbrew pozorom, ten wygląd miał właśnie ogromne znaczenie. Wygląd Snape’a dokładnie odzwierciedlał jego charakter. I nie dlatego, że skoro był zły, to był brzydki, bo akurat w tego typu stereotypy J. K. Rowling nie wpadała podczas pisania swojej książki. Ziemista cera świadczyła o zmęczeniu życiem i noszeniem na barkach ogromnego krzyża; zaś przetłuszczające się włosy – albo o depresji, albo o karaniu własnego ciała za to, co ten człowiek uczynił w przeszłości. W książce o HP było to wspomniane bardziej między wierszami, ale taka opinia naprawdę jest bardzo żywa wśród fanów HP. I z tego prostego powodu uważam, że ten serial będzie finansową klapą, podobnie jak wiele innych produkcji Disneya, o czym wspominałam wcześniej. Bo HBO celuje właśnie w fanów Pottera.
Niektórych rzeczy się nie przeskoczy
A fani HP niekoniecznie mogą dobrze przyjąć fakt, że ikoniczną i niezwykle ważną dla całej fabuły postać, którą już sobie dokładnie – ze WSZYSTKIMI cechami – wyobrazili, zagra aktor kompletnie do niej niepodobny. Na domiar złego wcześniej już powstała seria filmów, w których dokładnie odzwierciedlony fizycznie facet, wszedł w tę postać tak bardzo, że naprawdę ciężko będzie znaleźć następcę. Podejrzewam, że przez dekady po jego śmierci będzie najlepszym Severusem Snape’em, ale twórcy HP uznali, że dadzą radę, nawet z aktorem kompletnie niepodobnym do odgrywanej postaci. Powodzenia życzę, ale nie wierzę w to. I nie chcę tutaj atakować bezpośrednio aktora, bo on po prostu przyjmuje rolę, jaką mu się proponuje. Chociaż warto pamiętać, że występował on również w serialu „Anna Boleyn”, gdzie wcielał się w role brata głównej bohaterki, więc podejrzewam, że będzie umiał atakować w fanów HP tolerancyjnym i antyrasistowskim mieczem. Wcale jednak nie twierdzę, że to słaby aktor. Ale jeśli nie ma fizycznego podobieństwa w ekranizacji powieści, która tak bardzo przyjęła się wśród czytelników, to niektórych rzeczy się nie przeskoczy. Ten facet może to odegrać bardzo dobrze – z właściwą mimiką twarzy, grymasami, głosem, przedstawianiem emocji – ale nie będzie Severusem Snape’em. Tak dla przykładu – czy Ibris Elda jest słabym aktorem? Nie, wręcz przeciwnie. Czy udźwignął rolę Rolanda w „Mroczej Wieży”? Nie, bo ta postać była bardzo dokładnie opisana w sadze Stephena Kinga, w której (swoją drogą) było naprawdę wiele wątków dotyczących dyskryminacji czarnoskórych. I z których jednoznacznie wynikało, że Roland jest biały. I naprawdę, w tym momencie wystarczyło po prostu odnieść się do fabuły, a nie wprowadzać „inkluzywność” tylko po to, żeby się rasa nie zgadzała. Można było z tego spokojnie stworzyć antyrasistowski film, ale twórcy woleli być sprytniejsi od autora.
Nietrafione argumenty
Pojawiają się argumenty, że przecież Rudego w „Skazanych na Shawshank” zagrał Morgan Freeman, który teoretycznie grał tam rudego Irlandczyka. A skoro rudy, to wiadomo, że biały. Tyle tylko, że po pierwsze – rasa czy pochodzenie Rudego nie miało żadnego wpływu na jego charakter i późniejsze decyzje. Jeśli dobrze pamiętam, S. King wspomniał o tym w książce tylko raz (mogę się mylić, bo czytałam ładnych parę lat temu). Po drugie – to nie była ekranizacja kierowana typowo do fanów Stephena Kinga. Mam wrażenie, że w Polsce ten film spowodował, że ludzie dopiero zaczęli sięgać po powieści amerykańskiego pisarza. Czym innym jest, kiedy próbuje się ingerować w pewne uniwersum – a takim niewątpliwie jest świat stworzony przez J. K. Rowling. To jest naprawdę świat stworzony na miarę, chociażby, „Gwiezdnych Wojen”. I nie mówię tu o fabule, ale o popularności. To jest naprawdę olbrzymia liczba ludzi (do których się zaliczam, bo lata wybicia się HP przypadały na moje dzieciństwo, więc również czytałam). W przypadku „Skazanych…” mamy do czynienia z jedną powieścią, której rasa czy pochodzenia raczej nie miały znaczenia dla jego późniejszych decyzji. I o której pochodzeniu czy rasie było wspomniane w książce chyba tylko raz. Widzom pozostało więc jedynie dziwić się, dlaczego do czarnoskórego gościa, inni zwracają się ksywą „Red”. To wszystko. To naprawdę co innego niż siłowa ingerencja w wygląd fizyczny jednej z najważniejszych postaci w uniwersum HP. W którym utarło się już przekonanie, że jej wygląd jest konsekwencją jej wcześniejszych wyborów.
Nie ten wiek…
Dlatego proponuję HBO, żeby nie szli szlakami utartymi przez Disney. Tam notują klapę za klapą. Finansową, rzecz jasna, to ich boli najbardziej. I stworzyli ileś tam filmów, które obrzydziły Marvela miłośnikom Marvela, „Gwiezdne Wojny” miłośnikom tychże, a disneyowskie bajki ludziom, którzy albo wybrali się na seans z dziećmi, albo sami chcieli się cofnąć do lat młodości. Cóż, argument Disney’a jest taki, że ci wszyscy ludzie są rasistami i mają problem z czarnoskórymi aktorami na ekranie. Nie muszę chyba dodawać, że nie wzbudziło to powszechnego aplauzu i że coraz częściej mówi się o polityce poprawności politycznej wprowadzanej na siłę do filmów. HBO wyszło z założenia, że to nie jest najrozsądniejszy argument. Niechęć fanów tłumaczą więc tym, że Snape na początku całej sagi miał 31 lat, a że aktor ma 34, więc wiadomo, co im się nie zgadza, bo przecież każdy potrafi wyłapać od razu tę trzyletnią różnicę. U aktora, który ma niewiele po trzydziestce. Powszechnie wiadomo, że to pierwsza rzecz, na którą zwraca się uwagę. I dlatego wiek 55 lat u Alana Rickmana, który tyle właśnie miał lat, kiedy wcielał się po raz pierwszy w rolę Snape’a w filmach, jakoś nikogo nie raził. Razi dopiero teraz, kiedy ma się w niego wcielić trzy lata starszy aktor. Wiadomo. Kolor skóry już nie razi (wiem, że to brzmi źle, bo kto z nas ma wpływ na swój kolor skóry, ale chodzi mi o kontekst), bo wiadomo, że jak w postać faceta z tłustymi włosami, o haczykowatym, dużym nosie i ziemistej, zaniedbanej cerze może się automatycznie kojarzyć z białą rasą? Nie, widzowie wyłapują trzy lata w różnice wieku, ale koloru skóry nie zauważą. Bo nie są rasistami, drodzy Państwo, właśnie dlatego!
M.
Nawiasem Pisząc
Jaka piękna katastrofa

Fiaskiem zakończyła się rozmowa Donalda Trumpa i Wołodymyra Zełeńskiego – i to do tego stopnia, że ambasador Ukrainy, która mocno zabiegała o to, żeby w ogóle doszła ona do skutku, przez większość czasu siedziała załamana z twarzą ukrytą w dłoniach. To była w ogóle dyplomacyjna katastrofa, bo panowie najpierw pokłócili się w obecności dziennikarzy, następnie Trump poprosił ich, żeby wyszli, a na sam koniec miał o to poprosić samego prezydenta Ukrainy, więc możemy sobie tylko wyobrazić, co działo się w Gabinecie Owalnym za zamkniętymi drzwiami. Zełeński trafił w końcu na polityka, który powiedział „dość” jego roszczeniowej postawie i braku wdzięczności.
Trump powiedział „dość”
Na samym początku zwrócono w końcu uwagę, że przywódca Ukrainy mógłby założyć garnitur. Z jego ubioru Trump jedynie zażartował, ale jeden z dziennikarzy otwarcie zaatakował za to Zełeńskiego, pouczając go, że jest to brak szacunku. Oczywiście słyszałam, że pan Wołodymyr zapowiedział, że nie będzie zakładał garnituru, dopóki wojna w jego kraju się nie skończy. Jednak o ile na samym początku konfliktu było to zrozumiałe, o tyle po tylu latach stało się już sztuczne i rzeczywiście można to odbierać jako brak szacunku. Z Polski do USA samolotem leci się chyba ok. 11 godzin, więc podejrzewam, że z Ukrainy podobnie – prezydent naprawdę miał czas, żeby się odpowiednio przebrać. Na to przywódca USA jeszcze przymknął oko, ale ten brak szacunku był widoczny przez całe spotkanie – począwszy od sposobu siedzenia Zełeńskiego (z założonymi rękami), przez przerywanie, aż w końcu zawoalowane groźby, które to najbardziej zdenerwowały Donalda Trumpa. Zełeński powiedział bowiem, że perspektywa wygląda inaczej, kiedy żyje się za Oceanem, ale kiedyś USA również odczuje skutki tej wojny – właśnie to rozsierdziło prezydenta Stanów Zjednoczonych, który stanowczo przypomniał Zełeńskiemu, że nie jest w pozycji do stawiania żądań. Przekonywanie ukraińskiego przewódcy, że nie otrzymali oni żadnej pomocy też raczej nie pomogło, bo – nie jestem chyba odosobniona w opinii – gdyby tej pomocy faktycznie nie było, to ta wojna wyglądałaby jednak zupełnie inaczej. Ostatecznie skończyło się tak, że Trump już zapowiedział wycofanie wszelkiej pomocy dla Ukrainy, a ten facet najczęściej robi to, co mówi. W efekcie prezydent naszych wschodnich sąsiadów zamiast próbować cokolwiek ugrać, postawił swoją Ojczyznę w jeszcze gorszym położeniu.
Konsekwencje dla Polski
Nie skończyło się to dobrze również dla Polski, bo umówmy się, że nas ta wojna też sporo kosztuje. Tyle tylko, że ze strony naszej władzy ukraiński przywódca nie spotkał się z tak stanowczą reakcją, a warto przypomnieć, że o ile na początku wojny Zełeński rzeczywiście wykazywał daleko idącą wdzięczność, o tyle po całej aferze z ukraińskim zbożem mu ona zdecydowanie przeszła i od tamtego czasu Ukrainiec stawia tylko kolejne warunki, a bywało, że był zwyczajnie bezczelny chociażby w stronę naszego prezydenta Andrzeja Dudy. Niepokojące jest jednak to, że niemal wszyscy przywódcy europejskich państw stanęli murem za Wołodymyrem Zełeńskim, zwłaszcza że niektórzy z nich już całkiem otwarcie mówią o tym, żeby wysłać swoje wojska na Ukrainę. Oczywiście, Donald Tusk, Rafał Trzaskowski czy Szymon Hołownia na razie „nie dopuszczają takiej możliwości”, ale doskonale wiemy, że ci panowie lubią zmieniać zdanie, żeby nie powiedzieć – kłamać. Na razie nie chcą sobie zaszkodzić przed wyborami prezydenckimi, ale już później będzie można wyjaśnić Polakom, że niestety sytuacja się zmieniła i TRZEBA. Obawiam się, że żaden z tych panów nie zawaha się, żeby wysyłać naszych żołnierzy na śmierć za nie swoją Ojczyznę. Z kolei Putin może to odczytać jako wypowiedzenie wojny i być może nie będzie się już powstrzymywał, żeby sprawdzić stabilność Sojuszu Północnoatlantyckiego. A NATO może wtedy odpowiedzieć, że przecież sami zaczęliśmy, więc czego teraz tak naprawdę oczekujemy. Zwłaszcza że odnoszę wrażenie, że premier Polski robi wszystko, żeby Trumpa jeszcze bardziej do siebie zniechęcić. I wtedy dopiero zobaczymy, jak to będziemy wdeptywać Putina w ziemię. Łatwo jest ryzykować życiem milionów własnych obywateli – bo szczerze wątpię, żeby którykolwiek z wymienionych panów wykazał się taką odwagą jak Zełeński na początku konfliktu z Rosją. My nawet nie mamy odpowiednich schronów, wojsko też jest w fatalnej formie – pomijając fakt, że będzie wtedy na Ukrainie.
Obym się jednak myliła. Naprawdę się o to modlę.
M.