

PUBLICYSTYKA
Czy grozi nam kolejny paraliż polskiego nieba?
Konflikt w PLL LOT. Piloci na śmieciówkach mają dość i przerywają milczenie.
Otrzymaliśmy list od pilotów pracujących w LOT, z prośbą o publikację. Poniżej zamieszczamy jego pełną treść:
Jak wygląda rzeczywistość pilota świadczącego usługi dla PLL LOT na podstawie B2B i jak wpływa to na bezpieczeństwo?
Normalność, szacunek, stabilność i pewność pracy i zarobków, swoje zdrowie oraz bezpieczeństwo pasażerów i wykonywanych operacji – o to walczą piloci PLL LOT zatrudnieni na podstawie B2B.
Od wielu lat Narodowy Przewoźnik zwiększa zatrudnienie w oparciu o umowy cywilno-prawne. Zatrudnienie do pracy w charakterze pilota czy sterwardessy na umowę o pracę w ogóle nie wchodzi w grę, a warunki współpracy B2B są nienegocjowalne i z góry narzucone przez jedną stronę.
W styczniu 2022 piloci świadczący usługi dla PLL LOT, wystosowali do Zarządu pismo, w którym wskazywali na szereg istniejących problemów i konieczność poprawy warunków ich pracy. Spotkania z przedstawicielami pilotów w sprawie złożonego pisma były regularnie przekładane z rozmaitych powodów, nierzadko z jednodniowym wyprzedzeniem, a czasami nawet tego samego dnia.
Zaczęliśmy zastanawiać się, czy do kolejnego spotkania w ogóle dojdzie i jak nisko na liście priorytetów firmy są nasze problemy i dlatego zdecydowaliśmy się na nagłośnienie sprawy.
Ostatecznie na początku maja, przedstawiciele Zarządu zakomunikowali pilotom planowane zmiany w ich kontraktach, zaznaczając jednocześnie, że nie są one jeszcze zaakceptowane przez cały Zarząd – co dla pilotów było w zasadzie bez znaczenia, gdyż wszystkie z proponowanych zmian odebrać można tylko jak kolejny wymierzony im policzek. Jedną ze zmian jest np. propozycja podwyżki wynagrodzenia minimalnego dla najmniej doświadczonych pilotów – która w rzeczywistości jest jego obniżeniem. I nie jest to pierwsza taka „podwyżka” w LOT
Początek końca
Początkiem problemów był niewątpliwie moment, w którym z zatrudniania pilotów na umowę o pracę LOT przeszedł na „zatrudnianie” wyłącznie na podstawie umów cywilnoprawnych – każdy z pilotów ma teraz swoją firmę, która „świadczy usługi dla LOTu”. Pośrednikiem z którym podpisane są kontrakty jest spółka LOT Crew, która „deleguje” do świadczenia usług właśnie dla LOTu.
Z początku miało być to rozwiązanie tylko tymczasowe pozwalające ominąć restrykcje nałożone na LOT przed Komisję Europejską w związku z restrukturyzacją firmy. LOT szybko jednak zorientował się, że zatrudnianie załóg na podstawie B2B jest dla firmy rozwiązaniem idealnym i pozbawionym minusów, dającym w zamian pracownika którym można dowolnie zarządzać i sterować, który nic nie kosztuje. Można go w dodatku zwolnić z dnia na dzień, można mu nie płacić, można nie dawać mu żadnych przywilejów, można przypisywać mu wszelkie obowiązki… można w zasadzie wszystko!
W trakcie pandemii nasze gwarantowane wynagrodzenie, które miało być zabezpieczeniem na gorsze czasy, zostało obcięte o ponad 60%. W rezultacie przy braku lotów pensja pilotów spadła o blisko 80%. W przypadku najmniej doświadczonych pilotów, to wynagrodzenie po opłaceniu podatków, osiągało poziom nieco powyżej minimalnego wynagrodzenia. Nawet gdy latanie powoli się odradzało, wystarczyło zakwalifikować się na kwarantannę po kontakcie z chorym pasażerem, bądź innym członkiem załogi i znowu zostawaliśmy z minimum. Warto zaznaczyć, że część z nas wciąż spłaca koszty szkolenia, które trzeba ponieść na własną rękę, zanim w ogóle można pomyśleć o pracy w liniach lotniczych.
Po otrzymaniu pomocy publicznej na koniec 2020, LOT przystąpił do zwolnień zarówno pracowników na umowach jak i współpracowników B2B. Ci pierwsi mogli jednak liczyć na odprawę i negocjacje ze stroną społeczną. Współpracownicy w lutym 2021, w piątkowy wieczór, dostali mailem informację o bezterminowym zawieszeniu kontraktu – bez żadnej odprawy.
Niepewność zatrudnienia i niestabilność zarobków
Nasz kontrakt można w każdym momencie bez konsekwencji dla firmy zerwać lub zawiesić – przez trzymiesięczny okres wypowiedzenia firma wypłaci nam jedynie wynagrodzenie minimalne, bo nie będzie planować nas na żadne dodatkowe loty – po zapłaceniu ZUS, podatku, księgowej większości z nas zostanie na koncie około 2000-3000 zł, przy czym dalej musimy pozostawać w dyspozycji.
Nie mamy absolutnie żadnego wpływu na to ile zarobimy, nie jesteśmy też w stanie przewidzieć ile zarobimy w kolejnych miesiącach. W firmie nie działa żaden system wyrównujący zarobki załogom – rozwiązanie powszechnie stosowane w innych liniach.
Gratis to uczciwa cena
Wynagrodzenie otrzymujemy wyłącznie za tzw. czas blokowy – czyli moment od ruszenia do zatrzymania się samolotu. Na nasz właściwy czas pracy składają się jeszcze setki godzin przed, pomiędzy i po lotach. Może zdarzyć się, że po przygotowaniu dokumentów, sprawdzeniu samolotu, nawet z pasażerami na pokładzie pojawi się jakaś usterka. Trzeba poczekać na mechaników, wykonać dodatkowe czynności sprawdzające, czasem przygotować wszystko od zera, zmienić samolot. Jeśli finalnie okaże się, że z jakiegoś powodu nie polecimy i zostaniemy odesłani do domu to spędziliśmy w pracy kilka godzin całkowicie za darmo.
Przy wszelkich niestandardowych sytuacjach, gdy nie z naszej winy tracimy możliwość wykonywania pracy, często musimy wypełnić masę dokumentów czy spędzić dodatkowy czas w biurze na wyjaśnieniach. To wszystko również nie podlega wynagrodzeniu.
Czas na licznych szkoleniach, symulatorach, wyjazdach oraz czas który musimy poświęcić na doskonalenie, uaktualnianie i utrzymywanie swojej wiedzy na właściwym poziomie – za cały ten czas nie dostajemy zupełnie nic.
W rezultacie stosunek czasu faktycznie spędzonego na pracy, do czasu za który otrzymamy wynagrodzenie wynosi od 2 do 3 razy więcej.
Chcesz rozśmieszyć LOT? Powiedz mu o swoich planach.
Skoro cały ten czas nie kosztuje LOT zupełnie nic, to można nim (nami) zupełnie dowolnie zarządzać, a kontrakt nie reguluje tego jak mają wyglądać nasze harmonogramy pracy. Co lepsze cały harmonogram można dowolnie zmienić z 24h wyprzedzeniem, a w „uzasadnionych przypadkach” nawet później.
Lot został odwołany, albo został przeniesiony na inny samolot? Zarobisz mniej, a w zamian cały dzień spędzisz na darmowym dyżurze. Usterka samolotu – wracasz do bazy albo utknąłeś w obcym porcie? W pierwszym przypadku tracisz zarobek, w drugim dodatkowo możesz stracić kolejne dni pracy jeśli okaże się, że nie zdążysz wrócić na czas.
Kilka godzin przerwy między kolejnymi lotami? Może to pomyłka? Nie. To standardowa praktyka.
Firma zapowiada, że w miesiącu będzie mało latania? Zarobisz mniej, ale może przynajmniej odpoczniesz? Zapomnij. Spędzisz więcej czasu na darmowych dyżurach, albo loty rozdzielone zostaną w taki sposób żebyś i tak pracował tyle samo.
Przychodzimy do pracy żeby zrobić jeden krótki lot krajowy, wysiadamy z samolotu do którego po nas wsiadają nasi koledzy żeby też zrobić tylko jeden krótki lot, często z tą samą załogą pokładową. Kolejnego dnia sytuacja się powtarza. A moglibyśmy przecież jednego dnia zrobić dwa loty, a kolejny mieć wolny.
Takich przykładów każdy z nas mógłby podać setki, a firma nic sobie z tego nie robi – bo nie musi, bo nic ją to nie kosztuje.
Optymalizacja naszego czasu pracy byłaby po prostu tylko niepotrzebnym wysiłkiem i kosztem.
W temacie harmonogramów pracy trzeba jeszcze dodać, że na każdy miesiąc przysługują nam 4 dni które możemy wskazać jako dni wolne. Prośby realizowane są oczywiście tylko „w miarę możliwości”, więc jeśli chcieliście mieć wolne na urodziny dziecka, mieliście zaplanowaną wizytę u lekarza, albo po prostu chcieliście spędzić czas z rodziną lub znajomymi to musicie poczekać jeszcze trochę w niepewności, bo tego czy prośba zostanie zrealizowana dowiecie się dopiero w momencie publikacji waszego grafiku. Nie trzeba chyba dodawać, że pracujemy w noce, weekendy i święta.
Urlop? Piloci nie muszą odpoczywać.
W roku przysługują nam 24 dni kalendarzowe tzw. powstrzymania się od świadczenia usług. Taki pseudourlop. Dlaczego pseudo? Powodów jest wiele. Po pierwsze jest go dużo mniej niż w przypadku umowy o pracę, gdzie pracownik do wykorzystania ma 26 dni roboczych. Za prawdziwy urlop wypłacane jest wynagrodzenie, a w naszym przypadku jest wręcz odwrotnie – idąc na pseudourlop pracujemy mniej, czyli automatycznie mniej zarabiamy. Pół miesiąca odpoczynku wiąże się z 50% redukcją pensji. Z pseudourlopu wcale nie jest też tak łatwo skorzystać.
Wnioski składamy jak każdy pracownik etatowy, jednak nikt nam ich nie akceptuje, nic nie podpisuje. Czy pseudourlop otrzymamy dowiemy się jak zwykle z grafiku opublikowanego 14 dni przed początkiem miesiąca – niezależnie od tego kiedy złożymy wniosek.
Firma naszymi pseudourlopami zarządzać może dowolnie. W okresie gdy przewiduje się mniej latania LOT wysyła nas na przymusowy dwutygodniowy wypoczynek, w wybranym przez firmę terminie – wszystko pod pretekstem bezpieczeństwa oczywiście.
W tym roku na początku maja poinformowano nas, że w sezonie letnim większość z nas dostanie maksymalnie 5 dni urlopu, a osoby które urlopu brać nie muszą proszone są o zmianę swoich planów.
Tak więc jak widać firma urlopów dawać nie musi, a jak nie da… to trudno. Pseudourlop nie przechodzi na kolejny rok, nikt nie wypłaci za niego ekwiwalentu jak w przypadku umowy o pracę, po prostu przepadnie.
Efekt jest taki, że wielu osobom przepada wiele dni wypoczynku… kto by tam musiał odpoczywać? Na pewno nie piloci.
L4? Piloci nie chorują.
Sprawa ze zwolnieniami lekarskimi ma się tak, że większość pilotów na L4 pójdzie tylko wtedy gdy fizycznie nie będzie w stanie dojść do pracy. Dlaczego? Ano dlatego, że za okres na zwolnieniu lekarskim nikt nam nie zapłaci, a w dodatku zarobimy dużo mniej. A co w przypadku gdy ktoś poważnie zachoruje albo złamie rękę i nie będzie go w pracy np 2 miesiące? Tutaj rachunek jest bardzo prosty – pod koniec miesiąca na nasze konto wpłynie okrągła sumka – 0 zł (słownie: zero złotych).
Rodzicielstwo na B2B to przywilej.
Przywilej którego rzecz jasna nie mamy. Ciąża, urlop macierzyński, rodzicielski – to okresy w których też nie zarobimy ani złotówki. Po powrocie do pracy nie możemy liczyć na redukcję etatu, planowanie pracy w ograniczonym wymiarze godzin, czy pracę z wyłączeniem lotów nocnych i pobytowych – wszystkie te przywileje zarezerwowane są dla osób zatrudnionych na umowę o pracę.
Świadczenia socjalne, diety, związki zawodowe.
Tego też nie mamy. Przez krótki okres wypłacano nam diety (dużo niższe niż normalne), które później zabrano mówiąc, że zryczałtowana dieta zawierać się będzie w premii za punktualność na którą notabene wpływ mamy mocno znikomy. Premia wypłacona była raz. Od tamtego czasu słuch o niej zaginął. W nowym aneksie pojawiły się za to zwiększone kary dla pilotów np. za nieregulaminowe elementy umundurowania, czy nieusprawiedliwioną nieobecność.
Kar dla LOTu w nim oczywiście nie ma.
Nie mamy też związków zawodowych – co jest firmie bardzo na rękę. Nikt nas nie reprezentuje, nikt nas nie chroni, więc ludzie boją się walczyć o swoje prawa. Boją się odezwać. Pod ostatnim pismem do Zarządu część osób bała się nawet podpisać swoim nazwiskiem. Jedni spodziewali się awansu, a drudzy zwyczajnie bali się, że przez ten podpis stracą pracę.
O atmosferze strachu najlepiej świadczy też ten artykuł – pisany przez nas anonimowo. Założyliśmy oddzielne anonimowe forum, gdzie każdy wypowiada się pod wymyślonym nickiem. Mamy grupę na Facebooku, ale tam każdego łatwo zidentyfikować, więc nikt tam złego słowa oficjalnie nie powie. Łatwo jest zrobić zrzut ekranu i przesłać dalej, a historia zna już przecież przypadki, gdy jedna ze stewardess została ukarana naganą, za swój wiersz na Facebooku.
Zarobki w LOT
Często dyskredytuje się nas i bagatelizuje nasze problemy mówiąc ile to my nie zarabiamy – podając nasze zarobki w przeliczeniu na godziny blokowe. To tak jakby pensję nauczyciela podzielić na liczbę godzin lekcyjnych w miesiącu – kwota byłaby na pewno imponująca, ale z rzeczywistością miałaby na pewno niewiele wspólnego. W podobnym tonie wypowiadano się też ostatnio o kontrolerach lotów.
Przy temacie zarobków warto przypomnieć, że w 2017 roku, prezes LOT-u, dziennie zarobił tyle ile drugi pilot w ciągu całego miesiąca. Prezes przez rok zarobił tyle ile drugi pilot zarobi w 30 lat. I to jest fakt, a nie zaginanie rzeczywistości.
O czym rozmawiają piloci między lotami?
Właśnie o tym wszystkim.
Rozmawiamy też o przymusowych wylotach na kontrakt do Wietnamu, licytujemy się kto dostał bardziej absurdalną rotację w grafiku, komu odwołali więcej lotów, komu odwołali urlop, kto siedział więcej godzin na lotnisku między lotami albo jak mało godzin wylatał podczas 3 dni nieobecności w domu.
Rozmawiamy o rosnącym z roku na rok ZUSie, który musimy płacić, o rosnących podatkach i kosztach życia.
Rozmawiamy o nowym ładzie, którego niekorzystne dla nas skutki miały zostać nam przez firmę zrekompensowane.
Zastanawiamy się jak maleją nasze zarobki, ile czasu minęło od ostatniej podwyżki i jak to wszystko wpływa na nasze zdrowie.
Zastanawiamy się jak to jest, że szkoli się nowych pilotów, przywraca zawieszonych, nie pozwala nam się chodzić na urlopy i jednocześnie mówi nam się, że nie da się podnieść naszej pensji minimalnej do poprzedniego poziomu.
Zastanawiamy się… jak tak można?!
Przyszłość pełna obaw
Zbliża się sezon letni w którym zapowiada się nam bardzo dużo pracy. Do frustracji, niepewności i zmęczenia psychicznego dojdzie naprawdę duże zmęczenie fizyczne. Tak nie da się pracować. W takich warunkach bardzo łatwo o błąd, w takich warunkach nie da się podejmować trafnych decyzji od których przecież zależy bezpieczeństwo nas wszystkich. Zastanawiamy się jak długo jeszcze damy radę tak pracować. Szczerze obawiamy się o nasze zdrowie i życie.
Praca wymaga od nas pełnego skupienia i bycia gotowym na nieprzewidywalne sytuacje. Chcemy jak najlepiej wykonywać swoją pracę, która jest też naszą pasją. Chcemy wozić ludzi bezpiecznie, komfortowo i na czas. Nie powinniśmy w trakcie lotów zaprzątać sobie głów tym jak trzeba będzie kombinować w kolejnym miesiącu, bo przez losową burzę utknęliśmy w obcym porcie i straciliśmy kilka dni latania, które miało nam zapewnić 1/4 pensji.
Co dalej?
Ciągłe odwlekanie spotkań, zastępowanie negocjacji propozycjami nie do odrzucenia i kompletny brak szacunku ze strony Zarządu utwierdza nas w przekonaniu, że rozmowy to nie jest środek, który w LOT sprawdza się w rozwiązywaniu problemów.
Powiedziano nam kiedyś, że nie mamy pozycji do negocjacji dlatego nic nie osiągniemy. Chcemy więc pokazać, że nie zgadzamy się na takie traktowanie.
Wierzymy, że widmo odwołanych lotów, wypłaty odszkodowań i ogromnych strat, spowodowanych naszą odmową pracy, sprawi że LOT przestanie grać na czas i udawać, że naszych problemów nie widzi i w końcu zajmie się realnym ich rozwiązywaniem.
Autorzy Anonimowi
O komentarz w sprawie poprosimy również rzecznika LOT.
Miejmy nadzieję, że ten temat zostanie szybko rozwiązany. Tu chodzi o bezpieczeństwo nas wszystkich. I tych w samolotach, a także tych na ziemi…
Wesprzeć nas można poprzez Patronite
Nawiasem Pisząc
Okrucieństwo nazywane wspaniałomyślnością

Nie wypada dłużej milczeć w sprawie śmierci małego Felka, który miał się niebawem urodzić, a który zamiast tego został zabity zastrzykiem chlorku potasu podanym do serca, bo podejrzewano u niego łamliwość kości, a następnie podjęto decyzję, że w związku z tym nie ma prawa do życia. I o ile spora część ludzi zareagowała – moim zdaniem – słusznym oburzeniem, o tyle mam wrażenie, że jest też dużo osób, które popierają decyzję pani doktor. Ba, nawet ogłosiły ją bohaterką. A warto wspomnieć, że szpital w Łodzi odmówił wykonania aborcji, za to zaproponował cesarskie cięcie, a następnie specjalistyczną opiekę nad dzieckiem. Matka wcale nie musiałaby zabierać chłopca ze sobą i samotnie walczyć z jego chorobą. Z jakiegoś powodu zdecydowano się na rozwiązanie prostsze, ale też dużo okrutniejsze. Zdaję sobie sprawę, że łamliwość kości jest straszną, nieuleczalną i bardzo bolesną chorobą, ale pojawiło się wiele świadectw ludzi, którzy się z nią borykają. Świadectw mówiących, że owszem, choroba jest bardzo trudna, bardzo bolesna i bardzo uciążliwa, ale oni cieszą się, że to życie zostało im podarowane i mogą z niego czerpać, na ile są w stanie. Pod jednym z takich świadectw widziałam niestety komentarz kobiety, która napisała do jego autorki, żeby się nie odzywała, skoro nie ma pojęcia i nie była egoistką, bo ona ma łamliwość jednego typu, a tamto dziecko podobno drugiego czy trzeciego i że tamte są gorsze. Nie znam się, ale naprawdę wydaje mi się, że trzeba mieć w sobie dużo nienawiści, żeby napisać coś takiego chorej dziewczynie, tylko dlatego, że jej zdanie zaburza czyjś światopogląd, w którym zabicie dziecka było jedynym i słusznym rozwiązaniem.
Po prostu słaba doktor?
W Internecie można było znaleźć sporo ocen pani Gizeli Jagielskiej, bo to ona zdecydowała się na wstrzyknięciu w serce chłopca soli, i nie są to oceny pozytywne. Na samym początku warto wspomnieć, że zdecydowana większość pacjentek narzekała na brak empatii u lekarki. Pani Gizela traktowała mnie przedmiotowo, zabrakło empatii i zrozumienia, o dialogu nie wspomnę, bo pani Gizela oznajmiła, co będzie się ze mną dziać podczas porodu, nie zapytawszy mnie o zdanie – pisała jedna z kobiet. Bardzo niesympatyczna i pozbawiona empatii – dodawała druga. Jako pacjent mam prawo decydować o swoim leczeniu – a tu lekarz bez wywiadu lekarskiego podejmuje decyzje – wspominała trzecia. Inna pani pisała o niewykrytym krwiaku w macicy. Pojawiło się też bardzo wiele głosów, że Jagielskiej dość często zdarzało się mylić. I to z reguły myliła się w ten sposób, żeby to dziecko raczej zabić, a nie próbować ratować. Mnie również chcieli usunąć dzieciątko bez dokładniejszych badań, mówiąc: albo usuwamy, albo pani umiera. Wyszłam na własne żądanie, pojechaliśmy do innego szpitala i dziś mam zdrową, roczną córeczkę; Trafiłam do szpitala do pani Gizeli z krwawieniem w ciąży. Pani Gizela stwierdziła krwiaka w wielkości 10 cm i dała połowę szans, że ciąża się utrzyma (…) Na drugi dzień u mojego ginekologa prowadzącego okazało się, że to, co pani Gizela widziała to była prawidłowa budowa macicy w ciąży, a krwiak, owszem był, ale mierzył 1 cm, był u samego ujscia pochwy i już się opróżniał. (…) Po tygodniu leżenia po krwiaku nie było śladu. Synek okazał się zdrowy; Po rozpoznaniu choroby u mojej córeczki, prawie zdecydowałam się na aborcję, co delikatnie, ale jednak sugerowała pani Gizela. Dzisiaj nie wyobrażam sobie, żebym miała żyć z tą traumą. A córka, mimo tego, że początkowo bywała sporo w szpitalu, dzisiaj rozwija się prawidłowo, G. Jagielska robiła mi cc. W trakcie operacji rozprawiała na temat „głupoty bab, które robią sobie cc na własne życzenie. Potem przez miesiąc pojawiałam się na oddziale z ropiejącą blizną. Kiedy w końcu wróciłam z 39-stopniową gorączką powiedzieli mi, że to pewnie przeziębienie. Ostatecznie pani Gizela powiedziała, że muszę sama, bez mojego niemowlaka, położyć się na 3-4 dni na oddział. Rozryczałam się wtedy strasznie. Doktor była jednak niewzruszona. Stawiłam się na oddział. Przyjmował mnie inny lekarz. Wstawił w ranę sączek, po czym… odesłał do domu; Ponieważ pani doktor z każdą kolejną wizytą miała dla mnie coraz gorsze wiadomości, a mój lekarz prowadzący nie zgadzał się z jej prognozami, zrezygnowałam z jej porad. W maju 2023 urodziłam zdrową, śliczną dziewczynkę, w terminie, donoszoną bez problemów, 10/10 Apgr. Tych głosów jest naprawdę wiele i – patrząc tylko na te historie – mam wątpliwości, czy ta pani powinna dłużej wykonywać swój zawód, bo to chyba po prostu słaba lekarka. Która, odnoszę wrażenie, dąży do tego, żeby jej pacjentki w jej gabinecie czuły się jak najgorzej psychicznie.
Czy nie tylko?
Ale dobrze, to są opinie jakichś anonimowych kobiet w Internecie, nie wszystkie te historie przecież musiały być prawdziwe i musiały się wydarzyć. Przyjrzyjmy się zatem, co na swoich mediach społecznościowych, wypisywała sama Jagielska. I naprawdę, ciężko będzie w to uwierzyć, ale w porównaniu z tym, co można było na nich do niedawna znaleźć (obecnie jej sociale są zablokowane albo usunięte), to opinie tych pań były zdecydowanie mniej szkodzące wizerunkowo. Bo była niesympatyczna i nie kierowała się empatią – no ok, może miała gorszy dzień, nikt nie chodzi całymi dniami uśmiechnięty jak głupi do sera. Popełniała błędy – też jest tylko człowiekiem, każdemu może się zdarzyć. To można jeszcze próbować tłumaczyć. Co prawda od jej błędów zależy ludzkie życie, więc mogłaby ich, mimo wszystko, popełniać trochę mniej. Zacznijmy może od komentarza, który opublikowała pod wpisem Wojciecha Sumlińskiego tuż po nagłośnieniu sprawy: Prawdziwa adrenalina przychodzi, jak można zabić małego goja. Sprawdzaliśmy, czy to nie było troll-konto, wyglądało na prawdziwe. I OK, ja widzę, że to jest zwykła prowokacja – oberwało jej się trochę w sieci, więc chciała pokazać, jak to ona niczym się nie przejmuje, jaką ma grubą skórę i mogą sobie katolicy gadać. Ale sami przyznacie, że to chyba dosyć dziwny wpis lekarki – bardzo bezczelny i buńczuczny jak na doktor, którą oskarża się o zabicie własnego pacjenta. Ale pani Gizela już wcześniej lubiła szokować w Internecie, bo parę lat temu opublikowała zdjęcia martwych płodów i noworodków i ostrzegła osoby wrażliwe i pozbawione poczucia humoru, żeby tych zdjęć nie oglądały. Rozumiem, że pani Gizela wrażliwością nie grzeszy, do czego zresztą mogliśmy dojść, czytając wspomnienia jej pacjentek, ale jak niewiele trzeba mieć w sobie chociażby elementarnej przyzwoitości, żeby widok martwego dziecka odbierać jako… zabawny? O sprawie zrobiło się dosyć głośno, bo jednak osoby wrażliwe i pozbawione poczucia humoru nie zdołały odzobaczyć tego zdjęcia. Szpital w Oleśnicy zajął stanowisko, że może i wpis Jagielskiej uderzał we wrażliwość niektórych pacjentów (szkoda, że nie lekarzy!), ale dotykał ważnego problemu, jaką jest otyłość kobiet w ciąży. Nie wiem, jakim cudem zupełnie naturalny fakt przybierania na wadze przez kobiety w ciąży nadaje się do nagłaśniania poprzez zdjęcia nieżywych dzieci, bo to trochę tak wygląda, jakby już sam fakt przytycia w ciąży miał być zupełnie akceptowalną przyczyną aborcji. A to by był przecież absurd, prawda? Ostatnim wyskokiem pani Gizeli były zdjęcia, na którym trzyma czarny worek na śmieci, bardzo dosadnie sugerujące, co potem z tymi małymi ciałami się robi. I teraz już poważnie zastanawiam się, czy mamy tutaj do czynienia po prostu ze słabą lekarką, czy może ze zwyczajną psychopatką, bo takie wpisy raczej sugerowałoby to drugie. I mówienie w tym momencie o braku empatii jest sporym niedopowiedzeniem.
Coraz okrutniejsze okno Overtona
Żyjemy jednak w świecie, w którym aborcja w 9. miesiącu ciąży jest zupełnie legalna, bo nikt pani Gizeli nie niepokoi, nikt nie zadaje jej pytań – poza Grzegorzem Braunem, dlatego od razu pojawił się wniosek o jego ukaranie. Poza tym zatrzymano jeszcze cztery osoby, w tym jednego księdza, za nie do końca kulturalne wpisy w Internecie. Bo zabić dziecko już można, pisane pod wpływem emocji niecenzuralne wpisy – a to, to już nie w uśmiechniętej Polsce, Drodzy Obserwujący. I wiecie, przypomniały mi się te różne dyskusje, które toczyłam z kobietami opowiadającymi się za aborcją. Zdecydowana większość przyznawała mimo wszystko, że tak, ale tylko do 12 tygodnia ciąży. Zdarzały się jakieś bardziej zaciekłe, które mówiły o piątym albo szóstym miesiącu. O dziewiątym nie wspominała żadna – chociaż zdaję sobie sprawę, że takie obłąkane też są i bardzo często należą do tych najbardziej agresywnych i wulgarnych ośrodków proaborcyjnych, ale nie przypominam sobie, żebym trafiła na taką wariatkę w którejkolwiek z tych dyskusji. I tak się zastanawiam, co się stało z przekonaniami tych kobiet? Co i kiedy się zmieniło, że teraz nagle już problemu nie ma w zabiciu 9-miesięcznego dziecka w łonie matki? Że teraz doktor, która tego dokonała, stała się odważną i bezkompromisową bohaterką, która potrafiła zaryzykować swoją karierę dla dobra kobiety? Bo odnoszę bardzo smutne i niepokojące wrażenie, że teraz możemy już przekraczać kolejne granice bez żadnych obaw – bo kiedy przekroczy się ją pierwszy raz, to już została przekroczona, już wolno, już wszystko w porządku. Tym bardziej, że mamy świetne argumenty na poparcie swojej tezy, bo przecież dziecko było chore i by cierpiało. Sumienia czyste, można się rozejść. I gdzie się zatrzyma ta granica? Stanowski żartował, że może tę granicę przesuniemy do czternastego roku życia, bo przecież dziecko może być wkurzające. Tak daleko bym nie szła, ale w tym momencie granica to tak naprawdę ciało matki. A co będzie potem? Może przestanie się podejmować próby ratowania wcześniakom życia, bo będzie się to wiązało z cierpieniem – a tak naprawdę pewnie z kosztami? Może będzie można zabić dziecko po narodzinach, bo jednak ma zespół Downa, a miało nie mieć? A może nawet dzieci kilkuletnich, bo taki autyzm często rozpoznaje się dopiero między drugim a czwartym rokiem życia (najwcześniej w wieku osiemnastu miesięcy)? Znowu zaczekamy aż ktoś to zrobi pierwszy raz i po prostu przejdziemy nad tym do porządku dziennego? Przecież to jest absurd. Staliśmy się okrutni dla najsłabszych, a nasze okrucieństwo nazywamy wspaniałomyślnością.
Ku pokrzepieniu…
Tak, no to może krótka definicja wspaniałomyślności, jaką zgotowano temu dziecku: „Jony potasu są kardiotoksyczne. Zastosowanie chlorku potasu powoduje: wydawanie swoistych odgłosów, duszność, skurcze mięśniowe i ataki drgawek. Jest również trudne do przyjęcia przez osoby obserwujące zabieg. Metody tej nie dopuszcza się do eutanazji zwierząt, jeśli nie są one uprzednio poddane uśpieniu”. Tym zastrzykiem uśmierca się także skazanych na karę śmierci. Tak, oni też mogą wcześniej liczyć na zastrzyk usypiający. Żeby nie cierpieli. Żyjemy w czasach, w których nienarodzone dziecko znaczy mniej niż najbrutalniejsi mordercy czy zwierzę. Mowę mi odbiera na ten nasz humanitaryzm. Jestem głęboko wzruszona. Pani Gizela twierdziła również, że życie zaczyna się po urodzeniu, co tylko potwierdza, jak słabą jest lekarką. W sumie bardzo wygodne podejście – to coś w macicy kobiety to nie życie, więc nie muszę sobie zaprzątać głowy ratowaniem tego. Zaproponujmy najszybsze i najprostsze rozwiązanie i następna, proszę. Wyszukałam więc dla Was kilka przypadków dzieci, które udało się uratować i w ten sposób zakończę ten post. Ku pocieszeniu. Najmłodszy uratowany wcześniak na świecie miał zaledwie 21 tygodni i 1 dzień, kiedy przyszedł na świat. Miało to miejsce w 2020 roku. Niestety jego siostra-bliźniaczka zmarła po porodzie. Curtis Means spędził 275 dni w szpitalu, z czego 3 miesiące był podłączony do respiratora. Pomimo trudności, został wypisany do domu w kwietniu 2021 roku. Obecnie, choć nadal wymaga wsparcia medycznego, jego stan zdrowia jest oceniany jako dobry. Aha, i został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa, ale to akurat najmniej ważne. Najmłodszym wcześniakiem, którego udało się uratować w Polsce, jest Lilianna urodzona w 2019 roku. Miała 22 tygodnie. Spędziła 16 tygodni na oddziale intensywnej terapii. Jej rozwój oceniany jest jako bardzo dobry. A wiecie ile ważyło najmniejsze uratowane dziecko w Polsce? 390 gramów. Ksawery urodził się w 25. tygodniu ciąży. Po spędzeniu 148 dni w szpitalu został wypisany w stanie bardzo dobrym. Jego siostra niestety zmarła po 29 dniach. Takich historii naprawdę jest mnóstwo. I wydaje mi się, że lekarze raczej powinni dążyć do tego, żeby jak najczęściej kończyły się one szczęśliwie. Ale ja coraz częściej mam wrażenie, że nie nadaję się do dzisiejszego świata.
M.
Nawiasem Pisząc
Podebatowego cyrku ciąg dalszy

Jeszcze kurz po dwóch pseudo-debatach nie opadł, a już widzimy, że wszystkie strony próbują z nich cokolwiek jeszcze wycisnąć. Ciekawe jest to, że twardy elektorat KO uparcie twierdzi, że zwycięzcą debaty został… Rafał Trzaskowski. Według mnie, największym sukcesem tego pana jest fakt, że nie rozpłakał się i nie wybiegł z hali, bo mam wrażenie, że mało już mu brakowało. Swoją drogą, zastanawiam się, kiedy te najtwardsze elektoraty dwóch największych partii w Polsce przekształciły się w aż taki beton, ale to pewnie efekt wielu lat tłoczenia kłamstw, manipulacji i zwykłej propagandy ludziom do głów. Mnie się kiedyś też wydawało, że Tusk jest naszą jedyną szansą i w ogóle zbawcą narodu, ale nawet ja, kiedy widziałam, jak zbierał niesamowite cięgi od Aleksandra Kwaśniewskiego w debacie przedwyborczej w 2007 roku, przecierałam oczy ze zdziwienia, jak następnego dnia przeczytałam, że zwycięzcą debaty był Donald Tusk, a na potwierdzenie dorzucili opinie „ekspertów”, żeby przekonać niedowiarków, że tak w rzeczywistości było, Tusk wygrał zdecydowanie, a to, co wczoraj państwo widzieli tak naprawdę się nie wydarzyło. Jakiś czas później zaczęłam omijać TVN szerokim łukiem, a ci co postanowili oglądać tę stację dalej, to ci sami, którzy dzisiaj twierdzą, że debatę wygrał Trzaskowski i nawet nie jest im głupio wypisywać takie bzdury.
Trzaskowski zwyciężył jeszcze przed debatą
Ale OK, do tego, że każda partia ogłasza swojego kandydata zdecydowanym zwycięzcą każdej możliwej debaty (czy choćby telewizyjnej pyskówki), zdążyliśmy się już przyzwyczaić. Zazwyczaj tuż po jej zakończeniu na wszystkich mediach społecznościowych pojawiają nam się publikacje wszystkich partii, że to właśnie ich kandydat, i żaden inny, zaorał konkurencję i jest BEZAPELACYJNYM zwycięzcą. Do tej pory jednak starali się chociaż z tymi zapewnieniami zaczekać aż do końca debaty – parę dni temu zaś posłowie KO ogłosili Rafała zwycięzcą jeszcze przed zakończeniem debaty. Prawdopodobnie dlatego, że debata trochę się opóźniła, bo łaskawie dopuścili innych kandydatów do głosu, więc wypadałoby dać im dojechać. W związku z powyższym debata odpowiednio się przedłużyła, natomiast poszczególni posłowie KO prawdopodobnie napisali sobie te posty na kilka godzin przed debatą, a potem zaplanowali ich opublikowanie na odpowiednią godzinę (bo przecież nie mogą napisać, że ich kandydat zebrał manto, prawda?), więc jakoś na pół godziny przed jej zakończeniem pojawiały się posty, że oto Rafał Trzaskowski wymiótł konkurencję. Kurczę, może gdyby zaczekali odrobinę dłużej (o ile w ogóle chciało im się ten cyrk oglądać, skoro swój partyjny obowiązek spełnili), zdecydowaliby się odrobinę edytować swój wpis. Na przykład na taki: „Mimo agresywnej postawy konkurencji, Rafał odpowiedział na wszystkie pytania”. Nie jest to do końca prawda, bo Trzaskowski starał się unikać jednoznacznych odpowiedzi, raczej kluczył i zmieniał temat, ale jak jeden kandydat otworzył usta, żeby mu zadać pytanie, to on je otwierał, żeby coś tam sobie pogadać, więc wyrozumiale i z dużą dozą ostrożności możemy to uznać za odpowiedzi. Jednak pisanie o bezapelacyjnym zwycięstwie… Mnie by było trochę wstyd, nawet gdybym była zacietrzewionym wyborcą Platformy.
Później było gorzej… zwłaszcza za kulisami
Ale rzeczy oczywiste przesuńmy na bok, skupmy się na kulisach tego cyrku, bo jest o czym pisać. Przede wszystkim należałoby się zastanowić, kto był tak naprawdę organizatorem debaty Trzaskowskiego. Warto zauważyć, że już na samym wstępie jedna z pań, która zajmuje się dziennikarstucją, poinformowała, że to nie oni są organizatorami, oni tylko grzecznie umożliwiają sygnał, ale co złego to nie oni, tylko sztab Trzaskowskiego. Całkiem sprytnie, bo telewizja publiczna ma obowiązek na debatę (a podobno to miała być debata, a nie prywatny cyrk Trzaskowskiego) zaprosić wszystkich uczestników, nie tylko tych z największą ilością głosów, albo tych, których oni aktualnie lubią. Tylko że i tak szybko pojawiły się różne wątpliwości. Pierwsza – skoro to nie była debata, a organizatorami tego cyrku był sztab Pięknego – powinna być informacja o tym, że to materiał wyborczy sztabu KO. Tej, jak wiemy, zabrakło, ale to jeszcze nie wszystko, bo część kosztów produkcji poniesie TVP (wynajęcie hali plus emitowanie sygnału), a w takiej sytuacji wszystko wskazuje na to, że mamy do czynienia z nielegalnym finansowaniem kampanii i to przez telewizje publiczną. Cóż, Platforma zawsze stała na straży praworządności, więc skoro tak chętnie uwaliła subwencję PiS-owi (a potem olała wyroki sądu, bo im nie pasowały do narracji o złym i złodziejskim PiS-ie), to na pewno przyjrzy się tym wątpliwościom i je sprawiedliwie oceni, prawda? W każdym razie długo do zorganizowania debaty nikt się nie chciał przyznać i przerzucali to sobie jak kukułcze jajo, jednak oficjalnie w końcu sztab wyborczy prezydenta Warszawy potwierdził, że w sumie to oni. Ale kiedy Rymanowski w swoim programie zapytał Mariusza Witczaka, kto pokryje koszty jej organizacji, ten odpowiedział, że powinni to zrobić wszyscy kandydaci i uczestnicy. Więc jeśli ktoś chce, to chyba może się dorzucić, nie wiem. Jak można było się spodziewać, wpłynęły już powiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa do prokuratury. Z tego, co wiem, na taki ruch zdecydowała się na razie Konfederacja, słyszałam również, że szef sztabu Karola Nawrockiego również ma podjąć albo podjął podobne działania.
Sądy i sprawiedliwość po naszej stronie
Po ostatniej decyzji sądu a propos Szymona Hołowni i uśmiechniętych, nielegalnych imigrantów ze wspólnego zdjęcia, nie mamy chyba złudzeń, że te powiadomienia szybko uwalą. Swoją drogą, ciekawe było tłumaczenie sądu w tej sprawie, bo według jego opinii ci ludzie istotnie nielegalnie przekroczyli granice, ale to nie znaczy, że są nielegalnymi imigrantami. To, przepraszam bardzo, kim są? Czy jeśli ja zdecyduję się zamordować sąsiada, to morderczynią będę tylko w czasie dokonywania zbrodni, a później już nie? Tak to teraz działa w praworządnym państwie? Co prawda, nie jestem Jurkiem Owsiakiem, ale mój sąsiad też nie jest, dlatego zastanawiam się, jakby to rozpatrzyli. Nie będę jednak mordowała sąsiada, żeby się przekonać, więc przejdźmy do dalszej części – otóż sztab wyborczy Rafała Trzaskowskiego też zdecydował się poskarżyć prokuraturze. Bo jak oni, to i my. Sądy sądami, ale sprawiedliwość musi być po naszej stronie. Na wszelki wypadek jednak te sądy sobie kupiliśmy, więc o wyrok możemy być spokojni. A co się nie spodobało sztabowi Trzaskowskiego? Jak możemy przeczytać we wpisie szefowej sztabu Wioletty Paprockiej: Agresja nie przejdzie! Kierujemy zawiadomienie do prokuratury w związku z wydarzeniami, do których doszło w Końskich przed rozpoczęciem debaty prezydenckiej. Mówimy o zniszczeniu hali, próbach siłowego wtargnięcia do środka mimo jasnych wezwań o zaprzestanie natarcia, a także o awanturach i aktach agresji ze strony ludzi PiS oraz Telewizji Republika, którzy działali ramię w ramię. W państwie prawa takie działania muszą spotkać się z jednoznaczną i stanowczą reakcją – zarówno prawną, jak i społeczną. Agresja, zastraszanie i prowokacje nie mogą być akceptowane jako element życia publicznego. Demokracja wymaga szacunku, uczciwości i zasad – a nie przemocy i politycznego teatru. Polki i Polacy oczekują debaty, ale prowadzonej z klasą, bez atmosfery nagonki i chaosu. Czyli wiadomo – nielegalne próby zakłócenia DEMOKRATYCZNEGO wydarzenia. Znamy to już.
Siłowe wdarcie zaproszonych gości
I wiecie co, ja chyba rzeczywiście głupia jestem. Nic nie wiem, co prawda, o zniszczeniu hali, ale tu mogę się podpisać, że zniszczenie hali jest bardzo niefajne. Ale o jakich „siłowych wtargnięciach” mówimy, skoro sami zdecydowaliście się jednak dopuścić pozostałych kandydatów do dyskusji? I to bardzo niechętnie, bo widocznie przygotowali Rafałka tylko do dyskusji z Nawrockim, a i to, jak mogliśmy się przekonać, niezbyt skutecznie. Skoro sztab Trzaskowskiego ostatecznie zgodził się na udział innych kandydatów, to dlaczego musieli oni siłowo się wdzierać, skoro wystarczyłoby ich wpuścić? Skoro udało im się wygospodarować skądś nagle ileś tam dodatkowych mównic dla kandydatów, to chyba otwarcie im drzwi do hali nie stanowiło jakiegoś niesamowitego problemu? Chyba że było tak, że drzwi przed nimi otworzono, czerwony dywan rozłożono, a oni i tak postanowili się siłowo wdzierać, bo to zwykły plebs jest? Ja widziałam tylko, jak wdzierał się Stanowski. Zapukał, otworzyli mu, wszedł. Potem, co prawda, dziennikarze z jego „Kanału Zero” mieli problem, żeby się tam dostać, więc może to jest to siłowe wdarcie? Że w ogóle ośmielili się próbować? Albo że im się w ogóle udało, bo to przecież jeszcze gorzej? Nie wiem też, o jakim zniszczeniu hali, mówi pani Paprocka, bo nie mogę znaleźć żadnych informacji na ten temat. Wiem tylko, że ona mówi, że została zniszczona, ale jak już wielokrotnie pisałam – do polityków oraz ich współpracowników stosuję zasadę ograniczonego zaufania. Ale jeśli ktoś z Was mieszka albo odwiedza Końskie i faktycznie doszło tam do zniszczenia hali, to chętnie poczytam, bo nie mogę dotrzeć do takich informacji. A wiecie, jak to jest, uwierzysz komuś na słowo, że gdzieś tam rozdaje się rowery, a potem szybko się okazuje, że nie rozdaje, tylko kradnie. I nie rowery, a samochody.
M.
Nawiasem Pisząc
A miało być tak pięknie

Byliśmy świadkami dwóch debat prezydenckich jednego dnia i naprawdę można powiedzieć – sporo się działo. Większość kandydatów wypadła na plus. Sporo zyskał w moich oczach Karol Nawrocki, który nie dawał się wyprowadzić z równowagi (może na krótką chwilę w drugiej debacie), ale też celnie i twardo punktował niekonsekwencję polityczną Rafała Trzaskowskiego. Joanny Senyszyn dałam radę wysłuchać w pierwszej debacie, w drugiej już byłam nią zmęczona, zwłaszcza kiedy weszła w swój mocno antyklerykalny tryb. Krzysztof Stanowski bardzo fajnie wyśmiewał obłudę i hipokryzję niektórych kandydatów. Szymon Hołownia odważył się wystąpić w nieprzyjaznym dla siebie środowisku – gadał głupoty, ale trzeba to docenić. Ogólnie po tej debacie nie miałam wrażenia, że Szymon naprawdę może być jeszcze głupszy, a ostatnio zdarzało się to bardzo często. Ale chyba nikt, poza Koalicją Obywatelska, która tradycyjnie ogłosiła swojego kandydata zwycięzcą debaty, nie może w pełni świadomie i z czystym sumieniem powiedzieć, że cała ta szopka nie zaszkodziła Rafałowi Trzaskowskiemu.
Podwójny nokaut
Ale nie, po tym co się potem stało, czuję, że jednak decyzja pozostałych kandydatów była dobra. Widocznie wszyscy mieli ochotę parę rzeczy prezydentowi Warszawy wypomnieć. No i trzeba powiedzieć, że Nawrocki z Biejat pięknie w dosyć niespodziewanym duecie dwukrotnie powalili na deski Pięknego Rafała. Najpierw wspierany przez PiS Karol Nawrocki wypomniał mu jego brak konsekwencji i stałe zmienianie zdania w kluczowych dla Polski sprawach, na co Trzaskowski zaczął bredzić coś o tym, kto się boi gejów i dlaczego. Potem prezes IPN-u wręczył mu tęczową flagę, wypominając mu, że przecież od zawsze był tęczowym Rafałem, więc co mu się tak nagle odmieniło. Kandydat z ramienia KO kompletnie stracił nerwy i kłopotliwy podarunek schował, co natychmiast zauważyła Magdalena Biejat, wykorzystała okazję i wyprowadziła cios, prosząc go o oddanie jej flagi, bo ona się jej nie wstydzi. Olbrzymią przyjemność zrobiła mi tym zachowaniem Magdalena Biejat. Wiecie, to jest takie uczucie, jakby mój kot wziął mi się, zsikał, zesrał, a na końcu na to wszystko zwymiotował w pokoju. I w tej sytuacji wchodzi Biejat i ten cały syf wyciera. Twarzą Rafała Trzaskowskiego. Tego rodzaju to była przyjemność. Myślę, że kandydatka lewicy spokojnie odebrała tym wystąpieniem ileś głosów Rafałowi – chodzi mi oczywiście o te najbardziej skrajne i tęczowe środowiska. I może to zaważyć na jego prezydenturze. Tak zapunktowała tym u mnie dziewczyna, że musiałam sobie przypomnieć, że chciała odwołać Dzień Żołnierzy Wyklętych, a w jego miejsce ustanowić Dzień Ofiar Żołnierzy Wykletych, żeby mi się przypomniało, że w sumie to za nią nie przepadam. Ale tak przywalić też trzeba umieć.
Niechciany kandydat
Drugim dużym przegranym był Sławomir Mentzen. On oczywiście pisze, że nie będzie tańczył, jak mu zagrają, nie będzie brał udziału w tej szopce i nie będzie odwoływał w ostatniej chwili wizyty w tych miejscowościach, do których akurat jechał. Słyszałam jednak wersję, że jego sztabowcom bardzo zależało na udziale Mentzena w tej debacie, bo była to doskonała szansa, żeby dotrzeć do większej liczby potencjalnych wyborców. Podobno mieli coś kombinować nawet z helikopterem, ale nie było żadnych dostępnych, a podróż samochodem wiązałaby się ze złamaniem olbrzymiej liczby przepisów drogowych, a nawet ryzykiem wypadku, więc ostatecznie uznano, że nie ma sensu. Napiszę szczerze, że miałam wręcz wrażenie, że była to ustawka, żeby kandydat Konfederacji nie miał szansy się stawić, bo mógłby w niej naprawdę dużo zyskać. Stracić również, ale gra była chyba warta świeczki. Wystarczy spojrzeć, że wizerunkowo sporo zyskali na niej Karol Nawrocki, który udowodnił, że wcale nie jest sztywny i nudny czy Szymon Hołownia, korzystający ze swojego medialnego doświadczenia. Dużym zaskoczeniem okazał się Maciej Maciak – w sumie zabawnie wyglądało, kiedy kolejni kandydaci docierali na miejsce i udawali, że wcale nie są zaskoczeni na widok kompletnie obcego kolesia. Dopiero Stanowski przestał udawać i zapytał się go: „Kim ty, kurde, człowieku jesteś?”. Doczytałam sobie, że prowadzi jakiś kanał na YT, ma 70 tysięcy subskrybentów (wcale niemało, pytanie tylko, jakim cudem udało mu się zebrać ok. 130 tysięcy podpisów), jest antyukraiński, prorosyjski oraz uważa, że nie ma sensu finansować wojska, bo jak będzie za duże, to będziemy prowokować. Zwłaszcza ten ostatni pogląd jest dla mnie niepokojący, dlatego cieszę się, że ten pan też nie wypadł w tej debacie najlepiej. Ale nikogo chyba wczorajszy wieczór w Końskich nie zabolał tak jak Rafała Trzaskowskiego. Co tam Schetyna kiedyś mówił? Że wybory wygrywa się w Końskich? Mam nadzieję, że również w Końskich się je przegrywa. I że świadkiem tej porażki byliśmy wczoraj.
M.